Drie letters, simpel maar onwijs krachtig: nee. Een van de eerste woordjes die we leren als kind. Maar ook een van de eerste woordjes die we lijken te vergeten tijdens het ouder worden. Want wanneer je net als ik een echte people pleaser bent blijken die drie letters opeens niet meer zo simpel uit je strot te krijgen. Sterker nog: wanneer ik ze wél uitspreek doet het zelfs een beetje pijn…
Niet per se fysiek, wél mentaal. Want in mijn hoofd staat nee gelijk aan onaardig, onattent en onbehulpzaam zijn. Dus zei ik een lange tijd ja op ongeveer alles. Ja op energievretende afspraakjes. Ja op freelance klussen die eigenlijk helemaal niet in m’n straatje pasten. En vorige week zelfs ja op een vaste baan die niet voldeed aan mijn wensen.
Waarom nee zeggen?
Het binnenslepen van een baan zou moeten zorgen voor een happy dance, toch? Maar toen mijn telefoon trilde met het verlossende mailtje kon ik alleen maar denken ‘hè shit, now what?’. Don’t get me wrong. Ik was ergens onwijs blij éindelijk een kans te krijgen ondanks al m’n mankementen. Maar toch voelde ik aan iedere vezel in mijn lichaam dat dit niet was wat ik écht wilde…
Maar hè, ik ben Iris en ik luister niet per se gelijk naar de signalen van m’n lichaam. Dus ik accepteerde het aanbod en lichtte m’n familie in. Ik had verwacht dat na een weekend het drukkende gevoel op m’n borst wel weg zou gaan. Shocker: dat deed het niet. En toen kwam het besef dat altijd maar ja zeggen uiteindelijk méér pijn doet dan af en toe nee zeggen, fysiek én mentaal. We hoeven niet alles van onszelf weg te geven aan een ander. Want tijd is schaars en dat mag je best in jezelf investeren.
Wanneer zeg je wel ja?
Oké, voor we verder gaan wil ik wel een kleine nuance aanbrengen. Met dit artikel wil ik je namelijk niet aansporen om een egoïstisch en harteloos persoon te worden. Want met ja zeggen is niet per se iets mis. Zolang je het maar doet vanuit de juiste intenties. Voor mij was ja zeggen, omdat ik het ook écht wilde, onwijs moeilijk. Daarom heb ik met de ervaringsdeskundige de volgende vragen op een rijtje gezet:
- Is de gunst/vraag iets goeds of leuks en helpt het de ander of mijzelf positief verder?
- Is het noodzakelijk voor ander of mijzelf om normaal te kunnen leven?
- Sluit het aan bij mijn normen en waarden?
- Heb ik oprecht tijd in mijn agenda om het de aandacht te geven die het verdient?
Ik zeg vrijwel alleen ja wanneer ik meer dan 2 van de bovengenoemde vragen positief kan beantwoorden. Of wanneer ik aan alles in m’n lichaam een ja voel, want ik ben nog steeds een vrij intuïtief persoon.
4 simpele manieren om nee te zeggen
Allereerst wil ik je meegeven dat jouw tijd ook écht jouw tijd is. Ditzelfde geldt voor je energie. Je bent daarom nooit iemand, behalve jezelf, iets verschuldigd. Je hoeft je dus niet te schamen of te verontschuldigen wanneer je voor jezelf kiest. En ja, ik weet dat dit makkelijker gezegd dan gedaan is. Daarom maak ikzelf het liefst een besluit vóór ik het gesprek met iemand aan ga. Op deze manier sta ik krachtiger in m’n schoenen en laat ik me minder snel van de wijs brengen. Maar goed, wanneer dit niet kan ontstaat er ook in mijn hoofd regelmatig een error. En daarom zet ik 4 andere simpele manieren om nee te zeggen graag op een rijtje. Zodat jij er wat aan hebt en ik lekker kan spiegelen 😉
1. Positief-Negatief-Positief
Vaak wanneer ik nee wil zeggen komt er een onsamenhangend lulverhaal uit m’n mond. Nog vaker gebeurt het me dat de persoon aan de andere kant dat hele lulverhaal omver schopt. Eindstand: ik zeg alsnog ja. Daarom besloot ik bij de psycholoog kort maar krachtige afwijzingen te oefenen op basis van het positief-negatief-positief principe. Je start met een waardering of iets positiefs over de persoon of over het verzoek. Daarna bedank je vriendelijk. Om vervolgens te eindigen met een positieve draai.
Voorbeeld: Ik waardeer het heel erg dat je mij een kans wil geven binnen jullie team. Het lijkt me een geweldig mooie uitdaging. Helaas heb ik besloten voor nu toch de baan af te slaan. Ik wens je onwijs veel succes bij het uitvoeren van jullie geweldige missie. Ik geloof oprecht dat jullie vele mensen zullen, kunnen en mogen inspireren!
2. Omleiden
Nee zeggen in persoon behoort tot een van mijn grootste angsten. In m’n hoofd heb ik de conversatie al minimaal 5x keer doorlopen en toch sta ik vaak met klamme handjes en een trillende stem. Niet veel later sla ik dicht en zeg ik niets meer. Of ik hoor mezelf zeggen ‘is goed hoor’ terwijl alles in m’n hoofd NEE IS NIET GOED schreeuwt. Niet echt een werkende situatie. Daarom probeer ik tegenwoordig het fysieke gesprek om te leiden naar een andere vorm van communicatie. Het liefst naar iets met een toetsenbord. Want daar ben ik toch nét iets beter in.
Zo krijg ik bijvoorbeeld serieuze paniek van keukenverkopers. Of any verkoper for that matter. Mijn haat voor gehaaide sales mensen is groot. Dus toen we een aantal weken geleden een keukenzaak binnenliepen stond het zweet al op m’n voorhoofd. Het eerste uurtje was zo erg nog niet, sterker nog het samenstellen was best leuk. Maar ja, toen kwam moment suprême voor de keukenboer: de deal sealen. Natuurlijk weet ik als ondernemer dat het verstandig is iemand on the spot ja te laten zeggen. Maar ik doe hier zelf niet graag aan mee en laat, als het even kan, liever m’n beslissing op mijn manier weten. En dat is vaak via WhatsApp of via Mail. Ook wanneer het een volmondige ja is.
Voorbeeld: Je komt een vriend(in) tegen in de supermarkt en vraagt om een dubbeldate vrijdag. Leuk! Maar toevallig heb je diezelfde vrijdag al geblokt voor iets anders. Je kan dit gesprek omleiden door te zeggen “Ik kijk straks thuis even in m’n agenda. Zodra ik het weet stuur ik je een appje.” Op deze manier kun je zelf je eigen communicatiemiddel kiezen om nee (of ja) te zeggen.
* Note: ik preach niet dat dit een geweldige manier is, in persoon zeggen blijft altijd beter. Maar wanneer je net als ik alsnog te vaak ja in real life zegt is dit niet per se een slechte oplossing om mee te oefenen 😉
3. Alternatief
Nogmaals: wanneer je nee zegt ben je precies niemand iets verschuldigd. In mijn boekje is nee dan ook echt nee. Daarom kom ik vrijwel nooit met een alternatief. Dit doe ik alleen wanneer ik écht onwijs enthousiast over iets ben maar bijvoorbeeld niet kan. Of wanneer ik iemand graag te vriend wil houden voor bijvoorbeeld specifieke business doeleinden. Ik kijk in zulke situaties graag naar wat wél mogelijk is. Maar écht omdat ik dat zelf wil.
Voorbeeld: Wat leuk dat je me uitnodigt voor een meidenavond. Ik baal onwijs dat het precies in de week is dat we gaan verhuizen. Is het misschien mogelijk om het een weekje uit te stellen?
Onderneemvoorbeeld: Helaas bieden we niet exact aan wat jij vraagt. Wel hebben we twee andere pakketten die volgens ons bij jouw bedrijf passen. Zullen we daar anders samen eens naar kijken?
4. Doorverwijzen
Mijn laatste manier om iets vriendelijk af te slaan is door middel van doorverwijzen. Zeker binnen het ondernemerschap gebruik ik deze methode regelmatig. Want wanneer iemand met een probleem bij mij aanklopt voelt een nee zonder alternatief vaak een beetje kortaf. Dus kan ik de vrager niet verder helpen, of wil ik de persoon niet verder helpen? Dan stuur ik hem of haar met liefde door naar iemand die dat misschien wél kan. Dit is dus nog steeds een nee, maar wel met een helpende hand. Iedereen blij!
Voorbeeld: Je komt een vriendin tegen die je vraagt om te babysitten op de hond, kat, kids, goudvis. Maar je hebt die avond eigenlijk al plannen. Wel ken je toevallig een aantal babbysitters. Je kunt dan zeggen “Helaas kan ik die avond niet. Maar toevallig ken ik een aantal babysitters. Zal ik je de telefoonnummers geven?”
Onderneemvoorbeeld: Wat leuk dat je interesse hebt in onze dienst! Helaas zitten we op dit moment helemaal vol en kunnen je op korte termijn niet verder helpen. Wel ken ik een aantal andere sterke copywriters. Zal ik je wat info toesturen?
Nee is oké
Conclusie van dit pleidooi? Nee zeggen is eigenlijk best simpel. Op papier dan. Want in werkelijkheid bak ik er nog niet altijd even veel van. Met regelmaat zeggen mijn lippen écht iets anders dan mijn hoofd. Maar oefening baart kunst. Zolang je maar onthoudt dat nee zeggen tegen een ander ja zeggen tegen jezelf is. Ofzoiets.
Enne die baan uit de introductie? Die heb ik, na meerdere mental breakdowns, liefdevol afgewezen volgens de positief-negatief-positief methode. Met trillende vingertjes. En Thomas moest op versturen drukken. Dat dan weer wel…
Voelde het goed? Ja, ergens viel er een last van m’n schouders. Ergens luchtte het op om m’n onderbuikgevoel te volgen. Maar ook ergens steekt het. Want de brandende vraag ‘wat wil ik nou écht met m’n leven’ blijft nog steeds onbeantwoord. Maar dat is weer een verhaal voor een andere keer 😉
Dus voor nu sluit ik af met: Nee is Oké!