Always look on the bright side of life, tutututu. Oké, raise your hand als het gefluit je hoofd heeft overgenomen. Ja, ook ík zit inmiddels het catchy deuntje mee te neuriën. En die clichématige positieve quote? Daar hou ik wel van. Want a positive mind is a positive life. Right? Klein probleempje: het leven is niet altijd rozengeur en maneschijn. Alleen lijken we dit niet altijd onder ogen te willen zien. Resultaat? Toxic Positivity…
Oké honest confession: ik hou dus van positieve cliché quotes. Ik post ze. Ik pin ze. Ik print ze. Ergens zijn ze mijn houvast wanneer alles om me heen in lijkt te storten. Maar ergens zijn ze óók mijn downfall wanneer ik er weer eens eentje (ongevraagd maar vast goed bedoeld) naar mijn hoofd geslingerd krijg. Want hoe leuk het ook klinkt om 24/7 naar the bright side of life te kijken: het is onrealistisch én niet gezond.
En omdat ik de laatste tijd onwijs vaak positieve one-liners naar m’n hoofd geslingerd krijg, werd het tijd om weer een iris-onderzoekje te starten naar de effecten toxic positivity.
Wat is toxic positivity?
First things first: toxic positivity laat je geloven dat, ongeacht je situatie, alles altijd luchtig en happy moet zijn en dat een positieve houding magically al je problemen oplost. Er is geen ruimte voor het hebben of verwerken van negatieve emoties. Ik (oké het internet) noem het daarom de ‘good vibes only’ aanpak. En hoewel optimisme en positiviteit zéker bijdragen een aan leuk leven, kan blijvende toxic positivity uiteindelijkjúist schadelijk zijn. Want niemand is áltijd positief. Toxic Positivity komt in 2* vormen: *(oké 3 als je het internet ook meetelt)
1. Toxic Positivity: In gesprek met anderen
Toxische positiviteit sluipt vaak onbewust het gesprek binnen. Bijvoorbeeld wanneer je een goede vriend of vriendin wilt troosten (of andersom). Wij mensen vinden het namelijk niet heel chill om iemand in pijn te zien en zoeken dan ook graag naar een directe oplossing. Voor je het weet floep je er een cheesy one-liner uit die opbeurend zou moeten werken. Je intentie is waarschijnlijk goed – maar je uitspraak is loos en wuift de negatieve gevoelens van een ander weg. Alsof het er niet mag zijn. Voorbeelden van zulke uitspraken zijn:
- ‘Alles komt goed’
- ‘Er zijn nog meer vissen in de zee’
- ‘Niet opgeven hoor!’
- ‘Anderen hebben het zwaarder’
2. Toxic Positivity: In gesprek tegen jezelf
Naast het geven of krijgen van ongevraagd advies of onzinnige quotes kun je dit óók jezelf aan doen. En trust me we doen het vaker dan we denken of willen toegeven. Althans ik doe het pittig vaak. Voorbeelden daarvan zijn:
- ‘Opgeven is geen optie’
- ‘Huilen is voor watjes’
- ‘Schouders eronder’
- ‘Harder werken dan komt alles goed’
3. Toxic Positivity: Op Sociale Media
Toxische positiveit is dus overal, maar nergens is het zo goed te herkennen als op sociale media. Alleen op Instagram is de hashtag #goodvibesonly al goed voor zo’n 100 miljoen hits. En vaak worden deze hashtags óók nog eens ondersteund met tropische vakantiekiekjes, inspirerende quotes of andere happy pics.
Ja, we kunnen concluderen dat social media toxic positivty letterlijk in onze face duwen. Zéker tijdens de huidige pandemie. Je gaat bijna denken een #loser te zijn wanneer je niet met een ziek nieuw business plan deze lockdown verlaat. En dat terwijl er inmiddels genoeg onderzoeken hebben bewezen dat we allemaal een stuk minder happy zijn geworden de afgelopen maanden…
Waarom het oké is om niet altijd positief te zijn
“Ajoh bekijk het eens positief. Thomas heeft toch gewoon een baan?’’ Jup daar was het. Hét antwoord op al mijn problemen. Ik moest het allemaal gewoon even positief bekijken. Want ja, Thomas onderhoudt ons financieel dus waarom rouwen om die ene baan? Thanks Gerda. Stom dat ik dat nog niet eerder heb geprobeerd! Vóór ik m’n hart bij je luchtte… Ik weet niet hoe jij zo’n opmerking ervaart. Maar bij mij komt er nog net geen stoom uit m’n oren. Ergens voelt het alsof m’n minder leuke emoties er niet mogen zijn. Dus stop ik ze met regelmaat maar ver weg.
En dat is niet altijd even handig.
Gevoelens geven ons namelijk seintjes of iets oké of juist niet oké is. Wanneer je oma bijvoorbeeld weer eens ongevraagd advies naar je hoofd slingert en daarmee jouw grens overschrijdt is de kans groot dat je boosheid voelt. En daar is niets mis mee. Sterker nog: het is gezond. Tenzij je deze seintjes dus continue blijft negeren. Uitkomst? Je kookt of over. Of je verliest langzaam je eigen normen en waarden. Beide zijn no fun. Het is daarom onwijs belangrijk om te onthouden dat emoties – positief én negatief – ons sturing geven. Iets met hoge pieken en diepe dalen. En niet altijd oké zijn hoort daar nu eenmaal bij.
Dit zijn de tekenen van toxic positivity
Naast vervelende familieleden of onaardige stemmetjes in het hoofd komt toxische positiviteit in het dagelijkse leven best vaak voor. Op verschillende momenten. In verschillende jasjes. Ik heb daarom een lijstje gemaakt met verschillende ervaringen en gevoelens van toxic positivity op basis van mijn eigen leven. Dit zijn voor mij de tekenen van toxic positivity:
- Je échte gevoelens verbergen: een masker op zetten
- Schuldig voelen voor wat je voelt: een ander heeft het slechter
- Gevoelens van andere minimaliseren omdat het oncomfortabel voelt: geen houding weten te geven dus het wegwuiven en snel van onderwerp veranderen
- Doen alsof er geen problemen zijn in plaats van de problemen aangaan: hallo ontkenningsfase!
- Niet ongelukkig gezien durven worden: niet naar buiten durven wanneer verdrietig
Uiteraard kan dit lijstje nog langer gemaakt worden. Maar wanneer ik iets van de bovenstaande punten ervaar weet ik dat ik in een omgeving ben waar ik niet mezelf durf te zijn, mezelf onnodig in het hoofd afstraf, of juist zélf de toxic persoon in de ruimte ben. Ik noem het warning signs en probeer mezelf te trainen deze signs sneller te herkennen, zodat ik er ook sneller iets mee kan doen.
Hoe ga je om met toxic positivity? – 4 manieren
Letterlijk niemand wordt blij op commando. Die donkere gedachten die jij of een ander ervaart zullen, en kunnen, niet opklaren met zinnetjes zoals ‘sommige mensen hebben het slechter’ of ‘kop op, bekijk het eens positief!’. Basically, is de ‘all vibes all welcome here’ de beste remedy tegen toxic positivity. Jup, makkelijker gezegd dan gedaan. Hier zijn daarom 4 manieren die mij helpen bij het omgaan met toxische positiviteit:
1. Probeer je emoties niet te negeren
Erken hoe je je voelt en laat al je emoties, goed en slecht, toe. Mij helpt het om mijzelf er aan te herinneren dat gevoelens, zoals verdriet, boosheid, jaloersheid bestaan met een reden. Dat ze bijdragen aan een groter geheel. Natuurlijk ben ik niet altijd zo wijs als nu hier op papier. En natuurlijk nemen emoties mij ook wel eens helemaal over. Daarom schrijf ik tegenwoordig op hoe ik me voel. Noem het journaling. Noem het kliederen in een boekje. Gewoon ikzelf met een pen en een stuk papier.
En wanneer ik grotere emoties, zoals boosheid, ervaar probeer ik een beweging aan mijn gevoelens te geven. Zo uit boosheid zich vaak in mijn armen en handen. Alsof ik iemand (of gewoon het hele universum) een lekkere klap zou willen verkopen. Daarom ligt er in huis altijd een stressballetje ergens verstopt. Ben ik écht boos? Dan gooi ik het balletje hard tegen de muur en dat meerdere keren. Misschien klinkt dit suf. Maar ik erken op deze manier mijn gevoelens. Leuke bijkomstigheid is dat ik vaak binnen 5 minuten weer kalm ben 😉
2. Praat over je gevoelens
Praten is zeg maar niet echt mijn ding. Dus stopte ik jarenlang mijn emoties weg. Een soort kaartenhuis dat gedoemd was om een keer in elkaar te donderen. Dat gebeurde uiteindelijk ook. Maar dáárvoor ontstond een steeds korter lontje. Ik werd sneller en intenser boos of verdrietig. En ik zag de wereld steeds een beetje zwartwitter worden. Toen m’n kaartenhuis viel werd ik gedwongen om te praten over mijn gevoelens.
Vond ik uiteraard precies niets aan. Maar inmiddels 10 jaar verder kan ik oprecht zeggen dat praten helpt. Dus wanneer een goede vriend(in) of familielid aan je vraagt hoe het met je gaat probeer dan eens eerlijk antwoord te geven. Er is namelijk niets mis met niet oké zijn! Je hoeft niet altijd alles alleen te doen.
3. Luister vóór je iets zegt
Ergens dacht ik altijd een vet goede luisteraar te zijn, tot ik op een dag besefte wel erg vaak met loze one-liners te schieten. Ik vond iemand in pijn zien namelijk maar moeilijk en oncomfortabel. Daarom zocht ik naar cheesy gezegdes of instant oplossingen. Of ik haalde er persoonlijke voorbeelden bij. Ik wilde zó graag dienen als een soort fairy godmother. Maar laat daar nou precies niemand op zitten te wachten. Want wanneer iemand zijn hart bij jou uitstort hoef je niet met je toverstaf ala bibbidi bobbidi boe een oplossing te toveren. Er zijn en oprecht luisteren is vaak al voldoende.
4. Verminder je schermtijd
Een beetje scrollen door je tijdlijn op zoek naar leuke foto’s en inspirerende quotes voelt misschien als een leuke tijdbesteding. Maar pas op! We kiezen allemaal heel bewust wat we online laten zien. Het resultaat? Een feed gevuld met happy pics en succesverhalen. De Lamborghini’s, droomvakanties en six figure bizz vliegen je om de oren, met soms nog een trap na door een aanvullende quote zoals ‘if you can dream it you can do it’. Genoeg input om jezelf op een dipdag een minderwaardigheidscomplex aan te praten.
Nee ik ga je nu niet vertellen dat je social media moet verbannen. I mean I love social media, dus dat zou een beetje hypocriet zijn. Wel raad ik je aan je schermtijd eens onder te loep te nemen. Zo was mijn schermtijd gemiddeld 5 uur op een dag, waarvan ruim 3.5 uur aan social media werd besteed. Ai… Ik haalde daarom een clean sweap door al mijn accounts: ik koos heel zorgvuldig wie en welke content ik nog wilde volgen. Inmiddels is mijn schermtijd verminderd naar gemiddeld 3,5 uur per dag, waarvan 1,5 uur aan social media. Uiteraard kan dit nóg beter. Maar voor nu voel ik me al een stuk lichter!
Toxic Positivity: It’s ok not to be ok
Ondanks mijn pleidooi over toxische positiviteit hou ik nog steeds van positieve en cliché matige quotes. Ik pin ze, post ze en print ze en daar schaam ik me niet voor. Maarrrrr door dit artikel kijk ik er wél een poepie anders tegenaan. Ik zet ze niet meer zomaar in als maatstaaf en ook strooi (probeer althans) ik minder met cheeys one-liners naar anderen. Want je hoeft niet altijd naar the bright side of life te kijken. En ook een positive mind zorgt niet per se voor een positive life.
Nee er is niets mis met een positieve mindset en een flinke dosis optimisme. En ja the bright side van een kak-situatie inzien kan zeker super helpful zijn. Maar soms is het óók oké om gewoon even te balen. Je hoeft namelijk niet uit iedere situatie een wijze les te halen. Je mag soms best erkennen dat iets fcked up is. Want iedere emotie, positief of negatief, draagt bij aan jouw verhaal! En emotions are the reporters of your soul…
Oké Iris, tijd om te stoppen. Je slaat door 😉
Heb jij ooit last gehad van toxic positivity, door jezelf of door een ander, en wil je jouw ervaring of oplossing delen? Let me know! Want sharing is caring. Ofzoiets.
